از کم‌آبی به بی‌آبی بدون مدیریت آب
تاریخ انتشار: ۳ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۸۳۷۴۹
بخش کشاورزی به‌دلیل وابستگی بیش از اندازه به ذخیره رطوبتی خاک، اولین قسمتی است که بیشتر از دیگر بخش‌ها تحت تاثیر خشکسالی قرار می‌گیرد و به همین علت خسارت این بحران در کشاورزی محسوس‌تر و اثرات نامطلوب آن فراتر از حد تصور است.حالا همه خوب می‌دانند که سال ۱۴۰۳ سال کم‌آب و سختی خواهد بود و در این میان باید دید مدیریت حوزه آب به چه صورت پیش می‌رود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۱در‌حالی به پایان رسید که بارندگی ۱۴.۳درصد کمتر از متوسط بلندمدت بود و این سال لقب سومین خشکسالی پیاپی ایران را به خود اختصاص داد؛ با وجود این کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند که یک ترسالی در پیش باشد و سال ۱۴۰۲ با روزهای پربارشی روبه‌رو شود.در سال آبی گذشته و براساس اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب کشور، میزان بارش‌ها نسبت به دوره بلندمدت ۲۱ساله۱۴.۳درصدکاهش را تجربه کرد.همچنین میزان بارندگی نسبت به سال قبل‌تر ۴.۴درصد افزایش را نشان می‌داد.براساس آمار، استان‌های خراسان‌رضوی، هرمزگان، سیستان‌و‌بلوچستان، قزوین و تهران با کاهش بیش از ۳۰ درصدی بارش نسبت به دوره بلندمدت، بدترین شرایط را در آن سال آبی تجربه کردند. از طرفی سه استان ایلام، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر بیش از۲۰درصد افزایش بارش نسبت به دوره بلندمدت را داشتند.درمجموع می‌توان گفت که ۱۰استان کشور بارش فراتر از دوره بلندمدت را به ثبت رساندند و ۲۱استان کمتر از متوسط۲۱ساله بارندگی دریافت کردند.براساس آمار هر شش حوضه آبریز درجه یک کشور نسبت به متوسط ۲۱ساله با کاهش بارندگی مواجه شدند که بیشترین میزان کاهش در شمال‌شرق کشور با ۵۶ درصد کاهش بارندگی نسبت به دوره بلندمدت به ثبت رسید.در حوضه‌های آبریز مهم نظیر دریاچه ارومیه، کاهش بارش ۱۱.۳درصدی نسبت به بلندمدت اتفاق افتاد و همچنین حوضه‌آبریز درجه دوم گاوخونی نیز ۵ درصد افزایش بارندگی را تجربه کرد.اما با اینکه همه چشم امید به سال ۱۴۰۳دوخته بودند، امسال روزهای سخت‌تر از قبل رقم خورد و درحالی‌که دومین ماه زمستان هم به‌سرعت پیش می‌رود، باران و برف چشمگیری در هیچ‌یک از نقاط ایران نبارید و این یعنی ماه‌های آینده خشک و سخت خواهند بود.
از «کم‌آبی» به «بی‌آبی»
باید باور کنیم که واژه کم‌آبی در ایران به بی‌آبی رسیده و این موضوع را می‌توان از حال و هوای استان‌هایی که تا چند سال پیش در فهرست پرآب و سرسبز بودند، متوجه شد.براساس گزارش‌ها گلستان که روزی به‌عنوان نگین سرسبز ایران مطرح بود از قافله تلخ خشکسالی عقب نمانده و زیر سرسبزی نام این استان، تَرک‌های ناشی از کم‌آبی به‌وضوح دیده می‌شود و این مسأله بیش از هرچیز کشاورزی منطقه را تهدید می‌کند.آسیب بحران خشکسالی در مناطق شمالی گلستان شدیدتر است تا جایی که سال گذشته موجب شد بیش از ۱۵۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی مستعد کشت غلات حتی به فصل برداشت هم نرسد.از طرف دیگر، خشکسالی، بحران آب را هم بیخ گوش گلستان قرار داده و در اثر آن، آب موجود در سدها کاهش یافته، تالاب‌ها و آب‌بندان‌ها خشک شده و آب‌های زیرزمینی تحت فشار قرار گرفته و این مسأله زنگ خطر بحران آب را در استانی که ۹۵ درصد آب آشامیدنی آن از طریق منابع زیرزمینی تامین می‌شود به صدا در‌آورده است.آن‌طور که معاون امور بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان می‌گوید: «با توجه به بارندگی‌های انجام شده از ابتدای سال زراعی تاکنون، خراسان‌شمالی و گلستان بالاتر از میانگین کشوری باران دریافت کردند و میزان بارندگی گلستان نسبت به بلندمدت بیشتر شده و سطح سبز مزارع افزایش یافته اما نمی‌توان از اثرات نامطلوب افزایش دما و تغییر اقلیم بر استان به‌سادگی عبور کرد.»علی‌اکبر مهقانی توضیح می‌دهد که در شرایط فعلی شاهد دمای هوا ۱۰ الی ۱۵ درجه در گلستان هستیم که برای زمستان خوب نیست؛ میانگین دمای هوای استان نسبت به بلندمدت حدود چهار درجه افزایش داشته و این مسأله روند رشد گیاهان را دچار اختلال کرده است.
مدیریت آب باید بیدار شود
تغییرات اقلیمی، افزایش جمعیت و بهره‌برداری غیر‌بهینه از منابع آب، لزوم توجه به حفاظت و پایداری این نهاده ضروری در تولید محصولات کشاورزی را دوچندان می‌کند. لذا بهره‌گیری از مدیریت تقاضای آب به‌عنوان راهکاری جهت استفاده اصولی‌تر از منابع آب می‌تواند کارگشا باشد. دکتر مریم موسوی، کارشناس حوزه آب معتقد است که کاهش سهم آب آبیاری، اثر مثبتی بر سطح آب زیرزمینی دارد بدون اینکه تأثیر زیادی بر کاهش میزان کشت محصولات زراعی و در نتیجه آن کاهش سود زراعی کشاورزان منطقه داشته باشد.وی به جام‌جم می‌گوید: «افزایش راندمان آبیاری نسبت به سیاست کاهش آب تخصیصی کشاورزی، وضعیت بهتری در سطح آب زیرزمینی و میزان سود محصولات زراعی کشاورزان دارد.»این کارشناس حوزه آب ادامه می‌دهد: «اگر مدیریت درستی وجود داشته باشد، می‌توان خشکسالی را مهار کرد. بسیاری از کشورها و به‌خصوص در حوزه خلیج‌فارس اصلا باران و برفی ندارند که بخواهند در مورد کاهش نزولات آسمانی صحبت کنند اما توانسته‌اند شرایط ایده‌آلی را برای خود بسازند. استفاده از آب‌های بهنگام درمدیریت مخازن طی بازه‌های سیلابی، تلاش برای حداکثر ذخیره‌سازی بازچرخانی آب و استفاده از زهاب‌های قابل استفاده، جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز از موتور پمپ‌ها و تحویل آب براساس سطوح زیر کشت ازجمله راهکارها برای بی‌تأثیر شدن خشکسالی در منابع سطحی آب کشور است.»
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: کویر کم آبی مدیریت مصرف آب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۸۳۷۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تدابیر لازم نسبت به بارندگی‌های پایان هفته در شیراز
روح الله خوشبت با تشریح عملکرد و اقدامات انجام شده از سوی مدیریت شهری در بارنگی‌های چند ماه گذشته اظهار کرد: مجموعه خدمات شهری همه تلاش خود برای گذراندن این بارش‌ها بدون خسارت و آسیب به شهر و شهروندان به کار گرفته است.
او با اشاره به اینکه بر اساس پیش بینی‌های هواشناسی بارش‌های آخر هفته سنگین خواهد بود بر لزوم آمادگی کامل برای این روز‌ها در حوزه خدمات شهری تاکید کرد.
خوشبخت خاطرنشان کرد: پاکسازی و لایروبی مسیل‌ها و سدها از ضایعات و گل و لای بارندگی هفته گذشته از جمله اقدامات مهمی است که باید به سرعت پایان یابد و نحوه صحیح انجام شدن آن مستمر مورد بازرسی قرار گیرد.
معاون محیط زیست و خدمات شهری شهرداری شیراز همچنین یادآور شد: باید بر اساس تجارب بارندگی‌های گذشته مشکلات موجود در نقاطی که موجب رخ دادن آب گرفتگی یا سایر مسائل شده است را رفع کنیم.
خوشبخت بر لزوم به کارگیری تدابیر جدی برای چیدمان ماشین آلات، پمپ‌ها و تجهیزات در نقاط مختلف شهر تاکید کرد و گفت: پشت سر گذاشتن بدون خسارت و آسیب این بارندگی‌ها در گرو آماده باش کامل نیرو‌ها و تجهیزات است که باید با مدیریت هر یک از مسئولان مربوطه به بهترین نحو انجام شود.
معاون محیط زیست و خدمات شهری شهرداری شیراز افزود: سامانه ۱۳۷ مرکز ارتباطات مردمی شهرداری شیراز و سامانه ۱۲۵ سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز به‌طور شبانه‌روزی آماده پاسخگویی به شهروندان است.
او از مردم خواست از اسکان و تردد در حاشیه رودخانه‌ها یا مسیل‌ها خودداری و از استقرار و نصب چادر در بوستان‌ها، بستر رودخانه‌ها و مناطق کوهستانی به‌خصوص در مناطق با شیب زیاد و مسیل‌ها اجتناب کنند.
خوشبخت با بیان اینکه از مسیر‌های منتهی به رودخانه‌هایی که سیل در آنها جریان دارد دوری‌کنید، عنوان کرد: به یاد داشته باشید خودرو‌ها و وسایل نقلیه، مکان امنی در مقابل وقوع سیل نیستند، چراکه سیل می‌تواند خودرو را به حرکت درآورد و حتی واژگون کند.
او خاطرنشان کرد: در جریان آب راه نروید؛ ۱۵ سانتیمتر آب در حال حرکت ممکن است باعث بر هم خوردن تعادل شما شود؛ اگر مجبورید در آب حرکت کنید از مسیری بروید که آب حرکت نمی‌کند.
به گفته خوشبخت؛ شنا کردن و حرکت در جریان سیل بسیار خطرناک است و خطر غرق‌شدگی به دنبال دارد.
معاون شهردار شیراز یادآور شد: وسیله نقلیه محل امنی در مقابل سیل نیست، اگر وسیله نقلیه (به علت فرورفتن در آب یا گل) از حرکت ایستاد، فوراً آن را ترک کرده و به‌جای مرتفع بروید.
او همچنین از شهروندان خواست به هشدار‌های هواشناسی و ایمنی در زمان بارندگی توجه کنند و با رعایت این نکات و پرهیز از تردد غیر ضروری درسطح شهر همراه و یاری رسان مدیریت شهری باشند.
باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت